Χαιρετισμός του Γιάννη Παρασκευόπουλου, εκπρόσωπου Τύπου των Οικολόγων Πράσινων στο 6ο Συνέδριο του ΣΥΝ

Αγαπητοί φίλοι και φίλες του Συνασπισμού,
Πρώτα από όλα θα ήθελα να ευχηθώ, εκ μέρους όλων μας στους Οικολόγους Πράσινους, καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου σας.
Υπάρχουν σημαντικοί λόγοι να το ευχόμαστε. Στη σημερινή συγκυρία είναι προφανές ότι η χώρα μας χρειάζεται ΚΑΙ την Αριστερά. Για να γίνω πιο σαφής, σε μια συγκυρία γεμάτη αδιέξοδα, χρειάζεται μια Αριστερά που να μπορεί να δίνει διεξόδους: τόσο διεξόδους για αντίσταση, όσο και διεξόδους για εναλλακτικές προτάσεις.
Η ιστορική καταγωγή του διεθνούς πράσινου κινήματος έχει ρίζες από την Αριστερά : είμαστε παιδί της κοσμογονίας του 1968, παιδί των νέων κοινωνικών κινημάτων για δικαιώματα και ποιότητα ζωής. Όμως το τριπλό αίτημα για κοινωνική δικαιοσύνη, βιωσιμότητα και άμεση δημοκρατία απέκτησε μέσα στο πράσινο κίνημα άλλο περιεχόμενο και η πολιτική οικολογία έφυγε από το σπίτι της Αριστεράς. Το παιδί από τότε δεν έχει νιώσει επιθυμία επιστροφής στο παλιό σπίτι, θέλει όμως να διατηρεί μαζί του θετικές και ουσιαστικές σχέσεις.
Κάπως έτσι βλέπουμε και οι Οικολόγοι Πράσινοι το ρόλο μας στην ελληνική κοινωνία και τη σχέση μας με την Αριστερά. Θέση των συνεδρίων μας είναι ότι προωθούμε ένα πράσινο πολιτικό πόλο, ένα τέταρτο πόλο μετά τη Δεξιά, το ΠΑΣΟΚ και τη Αριστερά, πόλο που θα διεμβολίζει εγκάρσια το πολιτικό σύστημα δημιουργώντας και νέες θεματικές πλειοψηφίες.
Με την Αριστερά είμαστε ανοικτοί στο διάλογο και στην όσμωση, είμαστε ανοικτοί στη συνάντηση στα κινήματα, πάντα στα πλαίσια της προτεραιότητας του κοινωνικού, είμαστε ανοικτοί σε συνεργασίες για συγκεκριμένα θέματα. Δεν αισθανόμαστε όμως ότι συναποτελούμε κοινό πολιτικό χώρο με άλλες δυνάμεις ούτε ότι αποτελούμε μέρος κάποιας παλιάς ενότητας που χρειάζεται να αποκατασταθεί.
Σήμερα η κρίση αλλάζει πάρα πολλά. Χρεοκόπησε όχι μόνο η οικονομία, αλλά και ολόκληρο το πολιτικό σύστημα. Μέρος του τελευταίου, δυστυχώς, είναι από χρόνια και η Αριστερά, με μικρότερες φυσικά ευθύνες, ευθύνες που πάντως πρέπει να τις αναζητήσει Η ΙΔΙΑ αν θέλει να έχει μια θετικότερη συνέχεια.
Για το πράσινο κίνημα η κρίση είναι τριπλή: οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική. Στην Ελλάδα θα πρέπει να προσθέσουμε την κρίση πολιτικής εκπροσώπησης και συμμετοχής, και την κρίση πολιτισμού και αξιών. Για την πράσινη οπτική είναι σαφές ότι δε μπορούμε να έχουμε επιμέρους λύσεις, χρειαζόμαστε ταυτόχρονες απαντήσεις για όλες τις όψεις της κρίσης, όψεις που άλλωστε συνδέονται πολύ στενότερα από ότι συνήθως φανταζόμαστε.
Για να δώσω ένα παράδειγμα, η πολύχρονη απαξίωση των συλλογικών αγαθών και η αποδόμηση της κοινωνικής εμπιστοσύνης, κάνουν σήμερα ακόμη πιο οδυνηρή τη βίαιη συμπίεση της αγοραστικής δύναμης. Οι ίδιες ατυχέστατες κοινωνικές συναινέσεις αποτέλεσαν τη βάση μιας οικονομίας που μας έχει φέρει σε τέτοιο σημείο ομηρίας, ώστε ακόμη και με το τωρινό αιματηρό μας στύψιμο από το Δ.Ν.Τ. είμαστε αναγκασμένοι να δανειζόμαστε περισσότερα από όσα εισπράττουμε.
Οι Οικολόγοι Πράσινοι συμμεριζόμαστε το ΟΧΙ στα μέτρα και το ΔΝΤ, ζητάμε ευθύνες για τα όσα ακύρωσαν τις εναλλακτικές λύσεις που προτείνονταν ομόφωνα από το ευρωκοινοβούλιο, προτείνουμε μεσοπρόθεσμες εναλλακτικές διεξόδους απέναντι στο ΔΝΤ.
Παράλληλα, όμως έχει σημασία να χαράξουμε και «κόκκινες γραμμές» γιʼ αυτά που είναι απολύτως απαραίτητο να σωθούν, ακόμη κι αν συνολικά περάσουν τα μέτρα. Τέτοιες «κόκκινες γραμμές» είναι η απόλυτη προστασία των χαμηλότερων εισοδημάτων, η διατήρηση κρατικής χρηματοδότησης στο ασφαλιστικό, η μείωση του κόστους ζωής του μέσου νοικοκυριού, η διάσωση του σιδηροδρόμου, η υπεράσπιση των ελεύθερων χώρων από σχέδια εκποίησης, η κατά προτεραιότητα περικοπή των εξοπλιστικών δαπανών πριν από κάθε περικοπή σε μισθούς και συντάξεις, η αναβάθμιση των συλλογικών αγαθών που μπορούν να λειτουργήσουν ως «κοινωνικός μισθός», ως μερικό αντιστάθμισμα στη μείωση των μισθών.
Παράλληλα χρειαζόμαστε απαντήσεις και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Χρειάζεται να δώσουμε ουσιαστικό περιεχόμενο σε έννοιες όπως κοινή οικονομική πολιτική, αποτελεσματικός έλεγχος των χρηματαγορών, φορολόγηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, σταμάτημα του φορολογικού ανταγωνισμού, κοινές πολιτικές κατά της ανεργίας και της συμπίεσης των μισθών. Οι λαοί της Νότιας Ευρώπης, που βρίσκονται ήδη στο στόχαστρο των αγορών, έχουν κάθε λόγο να προχωρήσουν σε συμμαχίες, τόσο μεταξύ τους όσο και με τις πολιτικές δυνάμεις του Βορρά που μπορούν να σχεδιάσουν και να προτείνουν συγκεκριμένο περιεχόμενο στην έννοια μιας άλλης Ευρώπης.
Το κύριο όμως είναι να ορίσουμε τι σημαίνει σήμερα αντίθεση στην πολιτική του ΔΝΤ, πολιτική που προσδιορίζεται κυρίως από τα περιοριστικά μέτρα και την ενίσχυση της ύφεσης και της φτώχειας; Κρίσιμη εδώ είναι μια πολύ σημαντική ευρωπαϊκή συζήτηση που βρίσκεται σήμερα σε εξέλιξη, αυτή για τη Στρατηγική ΕΥΡΩΠΗ 2020, συνέχεια της γνωστής Στρατηγικής της Λισσαβόνας που όλοι ομολογούν ότι απέτυχε.
Αυτό το μήνα συζητιέται στο ευρωκοινοβούλιο η θέση του για την ΕΥΡΩΠΗ 2020.
Οι Πράσινοι κατέθεσαν μια ολοκληρωμένη αντιπρόταση απέναντι στο σχέδιο της Κομισιόν, με ριζικά αντίθετη φιλοσοφία: η κρίση δεν απαιτεί περικοπές και λιτότητα, αλλά εκτεταμένες επείγουσες επενδύσεις για μετασχηματισμό όλης της οικονομίας και στήριξη της κοινωνικής συνοχής. Μέσα από τέτοιες απαντήσεις επιδιώκουμε και την αντικατάσταση του Μηχανισμού του ΔΝΤ με ευρωπαϊκές εγγυήσεις δανεισμού, που θα αφαιρέσουν κάθε πρόσχημα από την Κομισιόν να λειτουργεί σα να βρισκόταν η χώρα μας εκτός ευρωπαϊκού εδάφους.
Με βάση τις θέσεις αυτές, οι Πράσινοι προσπαθούν λοιπόν να συγκροτήσουν ένα πλειοψηφικό πόλο που να μπλοκάρει την κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη φιλοσοφία με μια αντι-νεοφιλελεύθερη θέση του ευρωκοινοβουλίου. Κάτι τέτοιο θα έχει καθοριστική σημασία, καθώς το ευρωκοινοβούλιο στα θέματα αυτά έχει δικαίωμα συναπόφασης και η θέση του δε μπορεί να αγνοηθεί.
Σε αυτό τον πόλο λοιπόν, εμείς θέλουμε και την Αριστερά. Είναι διατεθειμένος ο ΣΥΝ να βοηθήσει στη σύγκλιση της πολιτικής του ομάδας με τους Πράσινους;
Οι απαντήσεις, όμως, δεν περνούν μόνο από την Ευρώπη και το παγκόσμιο επίπεδο. Περνούν φυσικά και από την κεντρική πολιτική στη χώρα μας, αλλά και από δύο ακόμη επίπεδα:
• Από το επίπεδο της κοινωνίας, με την ανάπτυξη θεσμών και προϋποθέσεων Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας.
• Από αυτό της τοπικής κλίμακας, όπου χρειάζεται να γίνουν πλήθος πράγματα χωρίς να περιμένουμε το κεντρικό κράτος.
Κάπου εδώ αρχίζει η άμεση επικαιρότητα με τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Νοεμβρίου στον ορίζοντα: Για τα θεσμικά, λοιπόν, της αυτοδιοίκησης, οφείλω να πω ότι οι Οικολόγοι Πράσινοι είμαστε αντίθετοι στις αναγκαστικές συγχωνεύσεις των δήμων, θετικοί κατʼ αρχή για τις αιρετές περιφέρειες, εξαιρετικά ανήσυχοι όμως για τη μαζική εκχώρηση αρμοδιοτήτων χωρίς πόρους.
• Μας περιμένουν όλους μια σειρά τοπικές μάχες, μάχες που απαιτούν ευρύτερες συσπειρώσεις, μάχες πρώτα κοινωνικές και μετά, πολύ μετά, πολιτικές. Σε κάποιες από αυτές, αν υπάρξει κοινό προγραμματικό έδαφος, οι αντίστοιχες δυνάμεις μας θα βρεθούν πιθανότατα μαζί. Έχει σημασία να αφεθούν οι όποιες τοπικές συνεργασίες να βρουν οι ίδιες τη δυναμική τους.
• Έχει σημασία επίσης οι συνεργασίες αυτές να μη φορτωθούν φανερές ή υπόγειες προσδοκίες για κεντρικότερες συνεργασίες. Να μην υποταχθούν οι τοπικές κοινωνικές πρωτοβουλίες στην παραδοσιακή (και αυτονόητη δυστυχώς για μεγάλα τμήματα της αριστεράς) ηγεμονία της κεντρικής πολιτικής.
Από την πλευρά μας,
• Είμαστε ανοιχτοί σε τοπικές συνεργασίες με προγραμματική βάση, αποφασισμένες από τις τοπικές μας δυνάμεις.
• Δε θεωρούμε ότι έχουμε δυνητικούς συμμάχους σε ένα μόνο κόμμα.
• Είμαστε πολύ πιο προσεκτικοί σε περιπτώσεις που παραδοσιακά θεωρούνται στενά συνδεδεμένες με την κεντρική πολιτική.
Θα ήθελα να κλείσω με μια αναφορά στα νέα δεδομένα που δημιουργεί η οικολογική κρίση, ακόμα και σε παραδοσιακές έννοιες-κλειδιά για την Αριστερά, όπως η κοινωνική δικαιοσύνη.
Κοινωνική δικαιοσύνη δε μπορεί να υπάρξει πια χωρίς περιβαλλοντική δικαιοσύνη, δίκαιη κατανομή δηλαδή της πρόσβασης στους φυσικούς πόρους: σήμερα ένα 20% του πλανήτη αναλώνει το 80% των φυσικών πόρων. Στο 20% αυτό περιλαμβάνεται και η Ελλάδα, ιδίως πριν την κρίση αλλά και τώρα ακόμη.
Κοινωνική δικαιοσύνη δε μπορεί να υπάρξει ούτε χωρίς δικαιοσύνη μεταξύ των γενεών: ήδη την οικολογική κρίση πληρώνουν περισσότερο οι γενιές που ΔΕΝ τη δημιούργησαν, σήμερα η γενιά των πρώην 700 ευρώ, αύριο οι ακόμη νεότεροι.
Έχει σημασία λοιπόν να αναρωτηθούμε αν το περιεχόμενο της δικαιοσύνης μπορεί να εγκλωβιστεί στην υπεράσπιση αυτού που υπήρχε πριν το ΔΝΤ.
Προσωπικά θέλω να πιστεύω ότι το πράσινο κίνημα έχει κάτι να συνεισφέρει στο δικό σας προβληματισμό, και ελπίζω να ισχύει και το αντίστροφο.
Με τις σκέψεις αυτές, εύχομαι καλή επιτυχία στο συνέδριό σας.