του Κώστα Ζαχαριάδη
Είναι δύσκολο να γράψεις ένα άρθρο για τον Παπαγιαννάκη. Τι να γράψεις σε λίγες λέξεις; Η ανατροπή στο πολιτικό σκηνικό της χώρας, οι νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Αριστερά, οι ανακατατάξεις στην Ευρώπη φέρνουν πολλές φορές την πολιτική ατζέντα και την αντιπαράθεση σε αχαρτογράφητες περιοχές… Αχαρτογράφητες; Όχι ακριβώς. Τα «νέα» ζητήματα που προκύπτουν είναι αρκετά «παλιά». Στην Αριστερά, και όχι μόνο, υπήρχαν πολιτικοί που είχαν εγκαίρως ανοίξει την κουβέντα και είχαν προειδοποιήσει, ανεξάρτητα από το πόσο είχαν εισακουστεί ή μπόρεσαν να συμβάλουν. Μια ανασκόπηση και ιστορική αναδρομή βοηθά να ατενίσουμε το μέλλον με μεγαλύτερη πληρότητα και αισιοδοξία. Είναι ίδιον της ελληνικής πολιτικής σκηνής η βραχεία μνήμη και η λήθη για το παρελθόν. Και σήμερα η μάχη ενάντια στη λήθη είναι επίκαιρη όσο ποτέ.
Τι ήταν ο Παπαγιαννάκης; Τι συμβόλιζε; Τι τόσο σημαντικό είπε που πρέπει να το θυμηθούμε σήμερα;
Πολλά επίθετα μπορούν να τον χαρακτηρίσουν: αριστερός, ευρωπαϊστής, οικολόγος, βαθιά δημοκράτης, κινηματικός αλλά ταυτόχρονα και θεσμικός, πολίτης του κόσμου… Το συναρπαστικό είναι ότι ο Παπαγιαννάκης ήταν όλα αυτά μαζί! Πάνω απ’ όλα, μια χαρισματική προσωπικότητα, ένας ευχάριστος άνθρωπος, βαθύς γνώστης πολλών και διαφορετικών θεμάτων, άοκνος μελετητής μέχρι και το τέλος της ζωής του, ένας διανοούμενος της Αριστεράς που ακτινοβολούσε πολύ πέρα και πάνω από τα στενά κομματικά της όρια.
Μίλησε για την περιβαλλοντική κρίση. Ενέταξε την οικολογία στον πολιτικό και προγραμματικό λόγο της ανανεωτικής Αριστεράς από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όχι ως μια απλή παράμετρο αλλά ως δομικό συστατικό της πολιτικής εκφώνησης του ΣΥΝ. Είχε τη γνώση, την επιστημονική και πολιτική επάρκεια να επιχειρηματολογεί για ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, η βιοκλιματική αρχιτεκτονική, οι Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί, η ποιότητα ζωής στα αστικά κέντρα, η πολιτική αποκομιδής απορριμμάτων, η πυρηνική ενέργεια… «Οι συνέπειες της οικολογικής καταστροφής έχουν κοινωνικό πρόσημο, θα την πληρώσουν οι πιο φτωχοί και οι πιο αδύναμοι», υπογράμμιζε.
Προειδοποίησε εγκαίρως για την «εκρηκτική αντίφαση» και τη στρεβλή αρχιτεκτονική της ΟΝΕ και του ευρώ. Ανέδειξε τη θεσμική και πολιτική ανεπάρκεια της Ε.Ε. και πρότεινε την ισχυρή πολιτική ενοποίησή της, για να μπορεί να αντιμετωπίζει με όρους πολιτικής, και όχι εκβιασμών της αγοράς, τα οικονομικά ζητήματα και διλήμματα.
Επέμενε σταθερά ότι η Αριστερά δεν μπορεί να περιορίζεται στην καταγγελία και να αποτελεί μόνο δύναμη διαμαρτυρίας, αλλά πρέπει να έχει προγραμματικές προτάσεις και πολιτικό σχέδιο.
Μίλησε για την παγκοσμιοποίηση ως τάση αναπόφευκτη στον σύγχρονο κόσμο, η οποία, κατά την άποψή του, έπρεπε να συντελεστεί με όρους πολιτικής διεύθυνσης, και όχι αποκλειστικά οικονομικούς. Αφουγκράστηκε τον παλμό του ετεροπαγκοσμιοποιητικού κινήματος, μπολιάστηκε απ’ αυτό και το μπόλιασε με τις ρηξικέλευθες ιδέες του. Ήταν βαθιά κινηματικός, αλλά δεν χάιδευε τα κινήματα.
Τον ανατρίχιαζαν οι θεωρίες περί «τέλους της ιστορίας». Έλεγε χαρακτηριστικά: «Όσοι πιστεύουν, ή λένε ότι πιστεύουν, ότι δεν υπάρχει ο διαχωρισμός Αριστεράς-Δεξιάς είναι δεξιοί».
Στάθηκε εξαρχής και αταλάντευτα ενάντιος στη μεγάλη ολυμπιακή φιέστα της μίζας και του μπετόν «Αθήνα 2004». Έγραφε στις 5 Σεπτεμβρίου 2004: «Θα ακολουθήσουν μέρες λιτότητας, με τόσα χρήματα που ξοδεύτηκαν, ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να είχε οργανώσει Ολυμπιακούς Αγώνες [...] το γιγάντιο κόστος έχει σχέση με την εκτόξευση του δημοσίου χρέους και του ελλείμματος [...] τεράστια η ανισορροπία που έφερε στην περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας, γιατί η Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα».
Το συναρπαστικό με τον Μιχάλη δεν ήταν η συμφωνία αλλά η διαφωνία. Η μεθοδολογία της κουβέντας, η εμμονή του στην τεκμηρίωση. Άκουγε πάντα και τα πάντα, μίλαγε λίγο – ελάχιστους έχω συναντήσει στη δεκαετή μου πορεία στον ΣΥΝ που να κάθονται και να ακούνε όλες τις τοποθετήσεις σε συνεδριάσεις όπως ο Παπαγιαννάκης. Ήταν έτοιμος να πειστεί αν τα επιχειρήματα ήταν τεκμηριωμένα, απεχθανόταν τις βεβαιότητες, τα δόγματα και τις μοναδικές αλήθειες. Ήταν ο μάγος των επιχειρημάτων.
Ο Παπαγιαννάκης, μαζί με άλλους, άνοιξε δρόμους, διαμόρφωσε καθοριστικά την ευρωπαϊκή, οικολογική, προγραμματική φυσιογνωμία του ΣΥΝ. Τον τιμούμε και τον ευχαριστούμε γι αυτή του την πολύτιμη παρακαταθήκη. Συνεχίζουμε…
ΥΓ. Πολλοί αναρωτιούνται τι θα είχε γίνει στην εσωτερική κουζίνα της Αριστεράς και της Οικολογίας αν δεν είχε πεθάνει ο Παπαγιαννάκης. Θυμίζω μια από τις αγαπημένες φράσεις του: «Η ιστορία δεν γράφεται με τα ΑΝ».
Ο Κώστας Ζαχαριάδης είναι μέλος του τμήματος Οικολογίας του ΣΥΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου