ΣΥΡΙΖΑ: Περιχαράκωση ή άνοιγμα

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΦΙΛΗ
Πηγή: εδώ
Σε βαθύτατη κρίση, με αβέβαιη την έκβασή της, μπήκε ο ΣΥΡΙΖΑ μετά την οριστικοποίηση της ρήξης με τα δύο ψηφοδέλτια στην Περιφέρεια Αττικής που είναι πιθανό να τροφοδοτήσει χωριστικές κινήσεις και σε άλλες περιοχές της χώρας. Το αδιέξοδο που κατεγράφη την περασμένη Πέμπτη στις συνεδριάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, είχε προαναγγελθεί εδώ και μήνες όταν είχαν διαφανεί ανταγωνιστικά πολιτικά σχέδια στο πλαίσιο του ΣΥΡΙΖΑ με τη συγκρότηση του “Μετώπου Αλληλεγγύης και Ανατροπής” και τη διαφαινόμενη από τότε πρόθεση του Αλ. Αλαβάνου να ηγηθεί ψηφοδελτίου στην Περιφέρεια Αττικής, ανεξάρτητα από την όποια απόφαση του συμμαχικού σχήματος. Ο τέως πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ προσέδιδε στη μάχη της Αττικής κεντρικό χαρακτήρα για την ανατροπή του πολιτικού σκηνικού, επιφυλάσσοντας για τον εαυτό του ακόμη και την πρωτοβουλία ίδρυσης "νέου πολιτικού υποκειμένου".
Σε συνέντευξή του την περασμένη Τρίτη στη ΝΕΤ ο Αλ. Αλαβάνος είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ότι "ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί ολόκληρος να προχωρήσει, αν δεν γίνει όμως αυτό δεν μπορεί όλες οι δυνάμεις να υποτάσσονται για να κρατήσουμε τον ίδιο πολιτικό χάρτη (...) αν δεν μπορέσει η αριστερά και ο ΣΥΡΙΖΑ να εξελιχθεί θα υπάρξουν πρωτοβουλίες από άλλους χώρους". Επίσης υπενθύμισε ότι "σε εποχές κρίσης έχουμε συνήθως διαιρέσεις" φέρνοντας το παράδειγμα του Α. Παπανδρέου και της διάσπασης της Ένωσης Κέντρου και της δημιουργίας του ΠΑΣΟΚ.
Πίσω από την "αντικειμενική" ιστορική καταγραφή μπορεί να διακρίνει κανείς την αναζήτηση παραδείγματος, παρότι στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ η ιδρυτική του συνθήκη αφορά την ανάγκη ενότητας της αριστεράς. Η υποψηφιότητα του Αλ. Αλαβάνου και η συγκρότηση του "Μετώπου" εντάσσονται από τους ίδιους σε σχέδιο “υπέρβασης” του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη και της αριστεράς, εξ ου και οι αναφορές τους για “νέο ΕΑΜ”. Ήταν λοιπόν επόμενο η υποψηφιότητα Αλαβάνου να γίνει αποδεκτή μόνο από όσες συνιστώσες έχουν δεχθεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο του συμμετέχοντας στο "Μέτωπο Αλληλεγγύης και Ανατροπής" (ΚΟΕ, ΚΕΔΑ, ΔΕΑ, ΑΠΟ).

"Νέο συμβόλαιο στον ΣΥΡΙΖΑ"
Η κρίση που είχε ξεσπάσει μετά τις ευρωεκλογές και την παραίτηση Αλαβάνου, παρά την είσοδο του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή, σοβούσε επί έναν χρόνο. Τροφοδοτούσε μάλιστα φυγόκεντρες τάσεις και μέσα στον ΣΥΝ, όπως φάνηκε με την αποχώρηση της Ανανεωτικής Πτέρυγας. Στο συνέδριο του ΣΥΝ, με μεγάλη πλειοψηφία, συνομολογήθηκε η ανάγκη να υπάρξει ένα "νέο πολιτικό συμβόλαιο" και να αλλάξει σελίδα ο ΣΥΡΙΖΑ. Βασική επιδίωξη ήταν το άνοιγμα του ΣΥΡΙΖΑ στις σοσιαλιστικές δυνάμεις που διαφωνούν με το Μνημόνιο και στη ριζοσπαστική οικολογία, καθώς και η δημοκρατική λειτουργία του συμμαχικού σχήματος. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι στρατηγική επιλογή του ΣΥΝ, αλλά χωρίς να διαιωνίζονται οι αιτίες της κρίσης.
Με την επιλογή για το άνοιγμα στις αντιμνημονιακές σοσιαλιστικές δυνάμεις δεν συναίνεσαν πολλές από τις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ, που θεωρούν ότι στην παρούσα φάση δεν υπάρχουν δυνατότητες συνάντησης στη βάση και ότι οι προτεινόμενες υποψηφιότητες είναι αποτέλεσμα διαδικασιών κορυφής. Εκφράζεται μάλιστα ο φόβος ότι σε αυτήν την εκλογική συνεργασία μπορεί να χαθεί η φυσιογνωμία της ριζοσπαστικής αριστεράς.
Ακόμη και αν παραδεχτεί κανείς ότι υπήρξαν ατυχείς χειρισμοί, η κατεύθυνση διεμβολισμού της λαϊκής δυσαρέσκειας του ΠΑΣΟΚ είναι η μόνη τακτική που ανταποκρίνεται στη συγκυρία του Μνημονίου και στην ανάγκη η αριστερά να διευρύνει την επιρροή των αξιών και του προγράμματός της. Μια τέτοια επιθετική πρωτοβουλία αναμφισβήτητα μπορεί να εξυπηρετηθεί με την αξιοποίηση των στελεχών της αριστεράς. Η πολιτική εμπειρία έχει δείξει ότι δεν αρκεί. Η μετακίνηση ψηφοφόρων από τα μεγάλα κόμματα είναι μια σύνθετη διαδικασία, κατά την οποία η ηγεμονία της αριστεράς δεν αφορά μόνο τη βάση, αλλά πρέπει να επηρεάζει και τις πολιτικές εκπροσωπήσεις από τους άλλους χώρους. Η περίπτωση του γερμανικού αριστερού κόμματος Die Linke είναι χαρακτηριστική, μέσα, βέβαια, στη διαφορετικότητα των συνθηκών.
Το άνοιγμα στον αδιαμόρφωτο σοσιαλιστικό χώρο της διαφωνίας δεν αφορά μόνο στις εκλογές του Νοεμβρίου. Δεν είναι μια ζαριά. Αφορά ολόκληρη την πολιτική περίοδο που προσδιορίζεται από την επιχειρούμενη "μεταπολίτευση ΔΝΤ". Άλλωστε η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, επιχειρώντας αμφίπλευρα ανοίγματα με τον Τατούλη και τη Δημοκρατική Αριστερά, επιχειρεί να συγκροτήσει τον κεντρώο χώρο στη βάση της εξουσίας του Μνημονίου.
Στον αντίποδα της στρατηγικής του ΠΑΣΟΚ για την κεντροαριστερά, η ριζοσπαστική - ανανεωτική αριστερά ανοίγει την ατζέντα της ανατροπής του πολιτικού σκηνικού, επιδιώκοντας τη συνάντηση με το “αντιμνημονιακό” ΠΑΣΟΚ. Χωρίς τον μανιχαϊσμό της “καλής βάσης” και της “κακής κορυφής”. Χωρίς την εξώθηση της αριστεράς στην ασφάλεια των βεβαιοτήτων, στη “γωνία”. Γι' αυτό η τακτική αυτή συναντά τη λυσσαλέα αντίδραση εκπροσώπων του συστήματος του Μνημονίου, που βολεύονται με την πολιτική της κομματικής περιχαράκωσης του ΚΚΕ.
Η εξ αριστερών ανατροπή του πολιτικού συστήματος δεν μπορεί να γίνει υιοθετώντας τα χειρότερα υλικά της μεταπολίτευσης που έδυσε, τον λαϊκισμό, τον αρχηγισμό, τις συνωμοσιολογική αντίληψη για τις κοινωνικές εξελίξεις και τον τυφλό αντιευρωπαϊσμό.

Το καμπανάκι των δημοσκοπήσεων
Στις δημοσκοπήσεις της τελευταίας εβδομάδας καταγράφεται μεγάλη υποχώρηση του ΠΑΣΟΚ, κατάρρευση της Ν.Δ. και δυνατότητες ισχυρής εκλογικής καταγραφής της αριστερής αμφισβήτησης στο Μνημόνιο, με τον ΣΥΡΙΖΑ, παρά την απογοητευτική εικόνα του, να παραμένει ελπίδα για εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες. Επίσης το ποσοστό των πολιτών που προσανατολίζεται στην αποχή φθάνει σήμερα το 33% έως 35%, με τον 1 στους 3 από αυτούς τους πολίτες να προσδίδει άμεσα πολιτικό μήνυμα στην αποχή του. Υποψηφιότητες, όπως αυτή του Αλ. Μητρόπουλου, συγκεντρώνουν απρόσμενα μεγάλα ποσοστά αποδοχής, καθώς ανταποκρίνονται σε υπόγειες λαϊκές κινητικότητες στη βάση και των δύο μεγάλων κομμάτων. Η πολιτική συμπεριφορά των νέων θα αποδειχθεί ένας επιπλέον καθοριστικός παράγων για τη διαμόρφωση του νέου πολιτικού σκηνικού.Οι δύο μήνες που μεσολαβούν μέχρι τις εκλογές συνιστούν πυκνό πολιτικό χρόνο. Η επιδείνωση της οικονομικής κρίσης θα συμπαρασύρει ακόμα περισσότερο στη δίνη της αναξιοπιστίας την κυβέρνηση, χωρίς να φαίνονται σημάδια εντυπωσιακής ανάκαμψης της Ν.Δ. Ίσως τώρα, και όχι με τη δημοσκοπική έκρηξη του 2008, θα ήταν η ευκαιρία για δυναμική παρέμβαση της ριζοσπαστικής - ανανεωτικής αριστεράς, σφήνα στο καταρρέων πολιτικό σύστημα. Άνοιγμα, δηλαδή πρόσθεση δυνάμεων, και όχι διάσπαση χρειάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ.

Όλα θα είναι διαφορετικά μετά τις εκλογές
Είναι δύσκολο να ελπίζει κανείς σε φερέγγυα ενωτική εκλογική κάθοδο όλων των συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς αντίπαλα πολιτικά σχέδια και προσωπικές επιλογές δεν ξεπερνιούνται βολονταριστικά. Τουλάχιστον ας έχουμε κατά νου αυτό που σοφά διαμήνυσε μέσω της "Αυγής" ο Μ. Γλέζος, ότι "οι εκλογές θα περάσουν. Τα προβλήματα του λαού θα υπάρχουν και εμείς ενωμένοι πρέπει να τον βοηθήσουμε". Αναμφίβολα τα αποτελέσματα των εκλογών θα αποτελέσουν καθοριστικό παράγοντα επιβράβευσης ή απόρριψης πολιτικών σχεδίων. Και το πιθανότερο είναι ο ΣΥΡΙΖΑ μετά τις εκλογές να μην είναι ο ίδιος με τον σημερινό.